Onderstaande printversie van het indicatorenboek werd door uw browser gegenereerd, en zal niet steeds optimaal ogen. Via de ingebouwde printfunctie op de website van het Indicatorenboek (ronde knop rechts bovenaan) kan u een printvriendelijke PDF genereren met mooi ogende lay-out.
5.1.3Toelage en return per onderdeel en deelnemerscategorie
1. Totale toelage en return in 'Horizon 2020'
In Figuur 1 wordt de deelnametoelage van de verschillende categorieën in de specifieke onderdelen van H2020 weergegeven. Alle acroniemen van de thematische prioriteiten zijn terug te vinden in de overzichtstabel van Horizon 2020.
Het budgettaire zwaartepunt van de Vlaamse deelname in H2020 ligt duidelijk bij de thematische prioriteit ‘ERC’, die Vlaanderen momenteel 348,6 miljoen euro of 18,4% van zijn totale toelage voor deelname aan H2020 oplevert. 79,3% van die ERC-deelnametoelage komt op rekening van de universiteiten en hogescholen. De Vlaamse onderzoekscentra halen 20,3% van de Vlaamse ERC-toelage naar zich toe, waarvan bijna 81% naar VIB gaat.
Het tweede grote onderdeel voor Vlaanderen is het programma ‘ICT’. Dit levert Vlaanderen momenteel 282,3 miljoen euro of 14,9% van zijn totale toelage voor deelname in H2020 op. De Vlaamse ICT-toelage gaat voor 61% naar de onderzoekscentra, waarvan ongeveer 95% voor IMEC. Daarnaast gaat ongeveer 16% van de Vlaamse ICT-toelage gaat naar de universiteiten en 17,7% naar de bedrijven.
De Marie Sklodowska-Curie Actions (MSCA) vormen het derde onderdeel waar Vlaanderen een grote absolute bijdrage haalt. Deze thematische prioriteit levert Vlaanderen 10,9% van zijn totale deelnametoelage aan H2020 op. In MSCA zijn vooral de universiteiten en hogescholen aan zet, met bijna 73% van de Vlaamse deelnametoelage voor deze thematische prioriteit. Binnen deze categorie is KU Leuven de sterkste budgettaire speler, met 40,8% van de Vlaamse deelnametoelage voor deze thematische prioriteit. De bedrijven en de onderzoekscentra hebben beide 13,5% van de middelen in dit onderdeel.
De resultaten van de return geven een aanvulling op het overzicht van de absolute bedragen per programmaonderdeel. Deze worden weergegeven in figuur 2. Zo vormt het onderdeel “EU1.1. ERC” het belangrijkste onderdeel voor Vlaanderen in absolute waarde. Maar de Vlaamse return op dat onderdeel is 2,57%. Dit is boven het referentieniveau van 2,05%, maar een stuk minder dan veel onderdelen waar Vlaanderen goed in scoort.
Wat de return betreft, laat het onderdeel “EU.2.1. LEIT” de hoogste return optekenen van 8,0%. , maar dit gaat hier om een klein onderdeel met een totaal EU-budget van 65 miljoen euro, waardoor dit hier een vertekening geeft omdat slechts één Vlaams project betrokken is.
Voor het onderdeel “EU.2.1.1. ICT” is er wel een overeenkomst. Hier gaat het om het tweede onderdeel in absolute waarde wat betreft EU-toelage, en een return van 3,96%. Dit is de hoogste return voor alle grote onderdelen. Andere onderdelen waar de Vlaamse onderzoeksgemeenschap qua return heel sterk scoort zijn : “EU.2.1.3. ADVMAT” (3,61%), “EU.2.1.4. BIOTECH” (3,70%) en “EU.3.2. FOOD” (3,83%).
Figuur 1. Vlaamse deelnametoelage voor Horizon 2020 per prioriteit en per deelnemerscategorie
Figuur 2. Vlaamse return voor Horizon 2020 per prioriteit en deelnemerscategorie
Per type deelnemer zijn er enkele specifieke sterke prestaties aan te duiden. Het totaal budget is verdeeld over de types deelnemers op de volgende manier :
- HES, Universiteiten en hogescholen 44,5%
- REC, Onderzoeksinstellingen 26,6%
- PRC, Private bedrijven 22,5%
- PUB, Publieke overheden 2,1%
- OTH, Andere organisaties (vzw,ivzw,…) 4,3%
Dit geeft aan al dat een klein aantal organisaties, de universiteiten en onderzoeksinstellingen, instaan voor 71,1% van het totale budget. De rest van het budget wordt verdeeld over een veel groter aantal deelnemers.
Voor de universiteiten en hogescholen wordt relatief het hoogste aandeel van de return behaald in de onderdelen van fundamenteel onderzoek, maar dit is niet gelijkmatig verdeeld. Voor onderdelen “EU.1.1. ERC”, en “EU.1.3. MSCA” is respectievelijk 79,5% en 72,9% van het budget en de return voor de universiteiten. Daarentegen voor “EU.1.2. FET” en “EU.1.4. INFRA” zijn de bijdragen slechts 45,3% en 50,2%. Het resterende budget in deze onderdelen is in hoofdzaak toegewezen aan de onderzoeksinstellingen. Een uitzondering hier is de MSCA-projecten, waar ook 13,5% aan bedrijven is toegewezen.
De onderzoeksinstellingen tekenen voor een groot relatief deel bij “EU.2.1.1. ICT”, met 61% van het budget. Andere onderdelen waar de onderzoeksinstellingen heel sterk scoren zijn EU.2.1.2. NMP (28,8%), EU.2.1.3. ADVMAT (31,6%), EU.2.1.6. SPACE (33,5%), en EU.3.5. ENV. (31,9%).
De private bedrijven verkrijgen een minder grote bijdrage uit de kaderprogramma’s. Het onderdeel “EU.2.3. SME” is hoofdzakelijk voor private partners voorbehouden. Naast dit onderdeel zijn het vooral de onderdelen EU.2.1.6. SPACE (55,1%), EU.3.3. ENERGY (52,3%), en EU.3.4. TPT (54,0%) waar de bedrijven de belangrijkste rol spelen in de Vlaamse onderzoeksgemeenschap.
Publieke overheden hebben een beperkte activiteit binnen dit programma. De grootste bijdrages zijn te noteren bij de onderdelen EU.3.6. SOCIETY (13,8%), en EU.3.7. SECURITY (13,1%).
De overige organisaties tekenen vooral present bij de onderdelen EU.2.1.4. BIOTECH (28,9%), EU.3.2. FOOD (18,5%) en EU.2.3. SME (15,7%).
2. Totale toelage en return in Horizon Europe
Figuur 3. Vlaamse deelnametoelage in Horizon Europe per prioriteit en per deelnemerscategorie
Figuur 3 geeft de verdeling van de EU-bijdrages uit Horizon Europe weer, per programmaonderdeel en per categorie van deelnemers.
De structuur van Horizon Europe is eenvoudiger dan die van Horizon 2020 en heeft verschillende elementen geconsolideerd onder één enkel programmaonderdeel. Daarnaast zijn er enkele nieuwe elementen bijgekomen.
De grootste bijdragen in absolute cijfers komen vanuit de ERC-beurzen en cluster 4 “Digital, Industry and Space”. In tegenstelling tot Horizon 2020 is de bijdrage uit de ERC niet meer de grootste. In Horizon Europe is voorlopig Cluster 4 de belangrijkste bron voor financiering. Daarnaast zijn vooral cluster 5 en 6 belangrijk, “Climate, Energy and Mobility”, en “Food, Bioeconomy Natural Resources, Agriculture and Environment”. Cluster 1 “Health” komt op een vijfde plaats. MSCA, Marie Skłodowska-Curie Actions, en het European Innovation Council (EIC) komen op de zesde en zevende plaats respectievelijk. Deze zeven onderdelen staan in 94% van de fondsen in Vlaanderen vanuit Horizon Europe.
Figuur 4 geeft met de return aan welk percentage van het totale Europese budget wordt toegekend aan Vlaamse deelnemers.
Voor de eerste pijler van Horizon Europe is het vooral de MSCA-actions waar Vlaanderen heel sterk scoort met een return van 4,6%. Het grootste deel hiervan, 3,8%, staat op naam van de universiteiten. Voor de ERC-beurzen is de return met 3,1% merkbaar hoger dan in Horizon 2020. Enkel de infrastructuren blijven achter op de referentie van 2,24% met 1,6%. Dit is wel een verbetering ten opzicht van de 1,17% in Horizon 2020.
Voor de tweede pijler van Horizon Europe scoort Vlaanderen erg sterk. Voor cluster 1, 4 en 6 is er zowel een grote absolute EU-bijdrage als een sterke return met 3,6%, 4,5% en 4,2% respectievelijk. Een belangrijke uitschieter is ook cluster 2 “Culture, creativity and inclusive society” met een return van 3,8%. Het totale budget van Cluster 2 is lager dan van de andere clusters, maar Vlaanderen speelt hier dus wel een relatief grote rol.
De twee resterende clusters 3 “Civil Security for Society”, en cluster 5 ”Climate, Energy and Mobility”, noteren een lagere return van 1,9% en 2,2% respectievelijk. Bij Cluster 3 komt dit overeen met de resultaten van Horizon 2020, waar EU.3.7. “Security” op een return van 2,2% uit kwam.
Voor cluster 5 is dit minder logisch. Door de reorganisatie van de thema’s komt deze cluster niet volledig meer overeen met de onderverdeling in Horizon 2020. Maar twee onderdelen “EU.3.3. ENERGY” en “EU.3.4. TPT” hadden wel een return van 3,84% en 2,20% respectievelijk, waardoor een combinatie van beide hoger zou moeten scoren dan de huidige cluster 5.
Figuur 4. Vlaamse return voor Horizon 2020 per prioriteit en deelnemerscategorie
Voor de derde pijler is het beeld minder duidelijk. In het eerste onderdeel 3.1 EIC scoort Vlaanderen sterk met een return van 2,7%. Het tweede onderdeel 3.2. is veel kleiner, en wordt ook grotendeels via partners uitgewerkt. In het geval van Vlaanderen is dit via het FWO die voor 60% van de fondsen instaat. Voor het derde onderdeel 3.3. The European Institute of Innovation and Technology (EIT) zijn de onderliggende projecten niet opgenomen in de ECorda database.
De vierde pijler gaat over veel kleinere bedragen. De onderwerpen “Widening participation and spreading excellence”, en “Reforming and enhancing the European R&I System” zijn ook geen prioriteit voor de Vlaamse onderzoeksgemeenschap.
Als we kijken naar de aanwezigheid van verschillende categorieën deelnemers dan blijken gelijkaardige resultaten als bij Horizon 2020. Het totaal budget is verdeeld over de types deelnemers op de volgende manier :
- HES, Universiteiten en hogescholen 50,2%
- REC, Onderzoeksinstellingen 27,1%
- PRC, Private bedrijven 17,4%
- PUB, Publieke overheden 2,1%
- OTH, Andere organisaties (vzw,ivzw,…) 3,2%